بررسی و نقد دیدگاه‌های مستشرقین نواندیش درباره حجاب زن مسلمان

گروه معارف اسلامی و دروس عمومی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام اقدام به برگزاری نشست دانش‌افزایی با عنوان  بررسی و نقد دیدگاه‌های مستشرقین نواندیش درباره حجاب زن مسلمان نمود. این نشست توسط دکتر طاهره محسنی؛ عضو هیئت علمی پردیس خواهران در روز دوشنبه 25 فروردین در سالن بانو امین برگزار شد.

دکتر محسنی در ابتدای نشست ضمن معرفی اجمالی مستشرقین نواندیش شامل افرادی که به مطالعه فرهنگ‌ها، ادیان، زبان‌ها و تاریخ جوامع شرقی به ویژه اسلام می‌پردازند، به موضوع‌گیری آنان درباره زنان اشاره کرد و افزود: این موضع‌گیری‌ها در چهار دسته صورت می‌پذیرد؛ یکی سنت‌گرایان هستند که تغییر در جایگاه زنان را در تضاد با تعالیم اسلام می‌دانند و تقسیم نقش‌ها را منطبق بر فطرت می‌دانند. دوم گروه مدرن‌گرایان غربی است که سنت‌های اسلامی را عامل عقب ماندگی جوامع مسلمان به ویژه زنان دانسته و پذیرش مدرنیته غربی را راه حل مشکلات می‌دانند. سوم اسلام‌گرایان مدرن که معتقد به بازتفسیر آموزه‌های اسلامی در چارچوب مدرنیته هستند. چهارم مدرنیسم اسلامی که با حفظ اصول دینی ارزش‌های مدرن در چارچوب اسلامی را ادغام می‌کنند و پنجم فمنیست‌های اسلامی هستند که به بازخوانی منابع دینی می‌پردازند و تلاش می‌کنند در ساختار حقوقی و دینی زنان تغییرات جدی ایجاد کنند.

وی در ادامه نشست، به معرفی و ارائه دیدگاه‌های مستشرقین نواندیش از جمله آمنه ودود، فاطمه مرنیسی، لیلا احمد، قاسم امین و ادوارد سعید پرداخت و به تشریح و توضیح نظرات آنان درباب مقوله حجاب، پرداخت و تصریح نمود: بررسی دیدگاه‌های آمنه ودود نشان می‌دهد که وی مراد قرآن از پوشش را، معنوی دانسته و پوشش را لباس تقوا درنظر می‌گیرد و معتقد است تعالیم فقهی نباید به عنوان یک قانون ثابت و غیرقابل تغییر باشند و در همین راستا به طرح محدودیتهای این نوع پوشش در عرصه اجتماعی می‌پردازد. فاطمه مرنیسی حجاب را بیشتر از آنچه به پوشش زنان اختصاص داشته باشد به مسائل عمیق‌تر نسبت می‌دهد و آن را در سه بعد دیداری، فاصله‌ای و اخلاقی بررسی می‌کند و یک سازوکار روابط بین زنان و مردان می‌داند. لیلا احمد اساس بخش حجاب را در باب همسران پیامبر و مسئله جنگ احد بررسی می‌کند. قاسم امین هم حجاب را اصل ادبی و تربیتی دانسته و آن را مطابق شریعت اسلامی می‌داند و معتقد است نباید به ابزاری برای کنترل و محدود کردن زنان تبدیل شود و آن را وسیله‌ای برای ارتقاء شخصیت و حفظ عفاف می‌داند و ادوارد سعید نیز به تعریف زن شرقی و مقایسه آن با زن غربی پرداخته و حجاب را در گفتمان شرق‌شناسانه مورد بررسی قرار می‌دهد.  

عضو هیات علمی پردیس خواهران در پایان ضمن پاسخ به سوالات حضار به نقد دیدگاه‌های مطروحه توسط مستشرقین ذکر شده پرداخت و با اساتید حاضر در جلسه به تعامل نظر پرداخت.