توصیه تغذیه سالم در ماه مبارک رمضان

تغذیه سالم و فضیلت های ماه رمضان

در بین ماه های قمری، ماه مبارک رمضان، از قداست و جایگاه ویژه ای برخوردار است. چنانچه در دعای مخصوص آن می خوانیم: «... و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی الشهور...»؛ (اقبال الاعمال/24) «و رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماه های دیگر.» رسول خدا(ص) فرمود: « ... اگر می‏دانستید ماه رمضان چه فوائدی برای شما دارد، هر چه بیشتر به شکر خداوند می‏پرداختید.» ماه مبارک رمضان، ماه فضیلت و کرامت است. با طلیعه هلال این ماه، درهای خاصه ای از رحمت و کرامت الهی به روی جامعه مؤمنین گشوده شده و مؤمنان به ضیافت الهی خوانده می شوند. از وجود مبارک حضرت زین العابدین علی بن حسین(ع) در صحیفه نورانی سجادیه، دو دعا در ارتباط با ماه مبارک رمضان نقل شده است که خواندن آن ها برای آشنایی با فضائل این ماه و وظایفی که طی آن برعهده ماست، بسیار مفید است. انسان با سیر در معارف این دعاها متوجه می شود که با حلول ماه رمضان چه فضیلتی به وی روی آورده و با پایان این ماه، چه سفره ضیافتی جمع می شود؛ و کسانی که اهل این ماه نبوده اند، چه خسارتی دیده اند. علاوه بر فضایل روحی و معنوی،  فضایل جسمی بسیاری نیز در این ماه عاید روزه داران عزیز می شود که این میان توجه به نوع تغذیه و رعایت بایدها و نبایدها امری ضروری است. بدین منظور در ادامه به بیانات دکتر سید ضیاء الدین مظهری، رییس انجمن غذا و تغذیه حامی سلامت ایران درباره چگونگی تغذیه در ماه رمضان پرداختیم تا بیشتر از پیش برای ضیافت الهی آماده شویم.

توجه به تغذیه در ماه رمضان امری ضروری است

دکتر سید ضیاءالدین مظهری با اشاره به فرا رسیدن ماه مبارک رمضان و تاکید بر استفاده از تمام گروه های مواد غذایی در این ایام اظهار کرد: در ماه مبارک رمضان لازم است از تمام گروه های غذایی استفاده شود. با روزه داری و حذف یک وعده غذایی که در حدود 600 کالری است، انرژی های ذخیره شده مازاد بر نیاز بدن که به صورت چربی انباشته شده است، کاهش یافته و باعث می شود نوعی جرم گیری در تمام ارگانهای حساس اتفاق بیفتد و برخی سموم نیز از بدن خارج شوند.

دکتر مظهری در این باره ادامه داد: تغذیه باید متعادل و متنوع باشد و تمام نیاز بدن به پروتئین و ریزمغذی‌های 50 گانه از این طریق تامین شود. هرگونه بیش خوری و کم خوری منجر به سوء تغذیه یا اضافه وزن شده و تبعات خودش را به همراه دارد.

وی با اشاره به اینکه در کنار ایجاد تعادل در هیچ ماهی از سال به اندازه ماه مبارک رمضان، اسراف در مصرف مواد قندی و چربی مشاهده نمی شود، گفت: مواد قندی که در این ایام از طریق مصرف مواد غذایی چون زولبیا و بامیه، حلوا و شله زرد به بدن می رسد، بسیار فراتر از نیاز آن بوده و این مسئله باعث می شود افراد از این موهبت الهی که یک درمان اجباری است محروم شده و در پایان ماه مبارک رمضان به جای اینکه شاداب و سرحال باشند و بدنشان با تجربه تحمل گرسنگی و تشنگی توان خودش را افزون تر کرده و به بازسازی و تقویت سیستم دفاعی اش بپردازد، اثر عکس داشته باشد، ضعیف تر شده و با افزایش قند خون، اوره و نظیر آن رو به رو شود.

رییس انجمن غذا و تغذیه حامی سلامت ایران در پاسخ به این پرسش که برخی توصیه های اسلامی چون آغاز افطار با نمک یا خرما تا چه میزان مورد توصیه علم تغذیه نیز هست، گفت: از زمان سحر تا افطار در یک فاصله طولانی، فعالیت سیستم گوارشی کم می شود و با فرارسیدن زمان افطار، تغییراتی در بدن به وجود می آید که باید با کمک تغذیه آن را به درستی تنظیم کرد. شروع افطار با نمک و آب جوش، بدن را آماده دریافت مواد غذایی دیگر می کند. پس از آن استفاده از یک لیوان شیر همراه با خرما، کشمش وعسل بسیار مناسب است و می تواند قندی را که بدن لازم دارد از منابع طبیعی دریافت و جبران کند.

وی اضافه کرد: این میان خرما، علاوه برقند طبیعی، سرشار از حیات است و حاوی مواد مغذی و با ارزشی چون آهن و منیزیم است.

دکتر مظهری با بیان این مطلب که ممکن است مصرف شیر برای برخی افراد مضر باشد، گفت: استفاده مخلوطی از آب و آب میوه تازه و یا سوپ رقیق جو با ترکیب سبزیجات مختلف و غلات که با آب مرغ یا آب گوشت بدون چربی تهیه شده اند برای شروع افطار در این افراد مناسب هستند.

وی ادامه داد: استفاده از شیربرنج و فرنی که با قطعات میوه های خشک و خلال بادام غنی شده است و یا نان سنگگ به همراه پنیر و گردو هم مطلوب هستند . لازم به ذکر است آرام خوردن غذا و افراط نکردن در مصرف آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد. اجتناب از نوشیدنی های بسیار خنک بویژه نوشیدنی های گازدار و چای داغ و پی در پی نه تنها کمکی به فرد نمی کند بلکه عطش وی را نیز بیشتر می کند.

دکتر مظهری ضمن بیان اینکه سحری باید یک صبحانه کامل و متنوع به همراه مواد لبنی کم چربی و سوپ های تهیه شده با آب مرغ و آب گوشت بدون چربی و حلیم های خانگی باشد اظهار داشت :« حتی می توانند از سالادهایی که حاوی حبوبات پخته شده است استفاده کنند مثل لوبیا پخته و کنجد و زیتون و تخم مرغ ، تا بتوانند انرژی را در طول روز در بدن خود ذخیره کنند.»

رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران، در خصوص تغذیه در ماه مبارک رمضان بیان کرد :« در درجه اول باید از خوردن غذاهایی که دارای پروتئین زیاد هستند و در روغن تهیه شده اند خودداری کرد. این درست برعکس تصور عامه مردم است که می گویند هرچه غذاها سنگین تر و پر روغن تر باشند ، تحمل آنان را برای روزه بیشتر می کند.» وی در ادامه افزود:« باید از مواد غذایی که هضم آن طولانی تر است مانند ترکیبی از غلات و حبوبات در هنگام سحر استفاده کنیم.»

عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار داشت :« در سحر از خوردن چایی پررنگ و قهوه خودداری کنید. چون این مواد مدر هستند و آب بدن را دفع می کنند ، همچنین از سبزیجات خام و پخته استفاده کنید و نوشابه را از وعده غذایی حذف کنید ، سبزیجات در دستگاه گوارش باعث جذب آب می شوند و وقتی با آب ترکیب شوند به صورت ژل در می آیند که این عمل باعث نگهداری آب در بدن و عدم دفع زودهنگام آب از بدن می شود در نتیجه کمتر تشنه می شوید.»

وی ضمن اشاره به میزان کم  مصرف نمک در سحر متذکر شد:  افراد نباید سحری را از برنامۀ غذایی حذف کنند چون باعث کاهش توان افراد در مقابل گرما شده و باعث  بروز مشکلاتی چون سرگیجه ، حالت تهوع ، عدم تمرکز و غیره می شود.»

نوشیدنی مناسب در ماه رمضان

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی در خصوص نوشیدنی های مفید برای روزه داران ، گفت :« بهترین نوشیدنی آب می باشد و فقط باید به این نکته توجه کنیم که زیاد سرد نباشد و در هنگام افطار هم بهتر است شیر کم چرب با خرما استفاده شود و ترجیحا شیر قبلا جوشیده و ولرم باشد. توجه داشته باشید مواد سرد یا نوشیدنی های سرد معده را تحریک می کنند و همچنین عطش را نیز از بین نمی برند.»

دکتر مظهری در ادامه گفت :« اگر بخواهیم از یک نوشیدنی مفید دیگر نام ببریم شربت آبلیمو گزینۀ مناسبی است. این شربت باید از لیموی تازه و شکر یا عسل خیلی کم تهیه شده باشد. چون شکر باعث ترشح انسولین می شود و انسولین مواد قندی را در خون کاهش می دهد در نتیجه در میانۀ روز باعث کمتر شدن قندخون و به وجود آمدن ضعف در بدن می شود.»

افراد کم خون هم می توانند روزه بگیرند

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی در خصوص تغذیۀ افراد کم خون گفت :« در ضمن افراد کم خون می توانند از گوشت شتر مرغ در سحر استفاده کنند. سعی کنند غذاهای برنجی و مصرف انواع خورشت ها را هم کاهش دهند.»

اهدای خون در ماه رمضان ضرری ندارد
این متخصص تغذیه، در ادامه با مورد توجه قرار دادن این مطلب که برخی افراد در ماه مبارک رمضان مبادرت به اهدای خون می نمایند، گفت: اهدای خون نه تنها ضرری ندارد بلکه باعث نو شدن سلولهای خون می شود. تنها باید دقت کرد که این میزان خون کم شده از حجم مایعات بدن، جبران شود. اگر افراد پس از افطار، خون دهند می توانند با استفاده از آب، آب میوه، میوه و سبزیجات فراوان این کمبود را جبران کنند.

مصرف مواد قندی موجب گرسنگی روزه‌داران می‌شود

رییس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران، با اشاره به اینکه مصرف مواد قندی باعث ایجاد گرسنگی می‌شود، گفت: به جای استفاده از انواع شیرینی‌ها، مواد قندی مرکب در برخی مواد چون حبوبات، نخودچی و نان، پنیر و گردو را وارد برنامه غذایی خود کنید.

این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه استفاده از مواد قندی ساده در این مواقع به مراتب بهتر است، گفت: برخی افراد گمان می‌کنند اگر مواد قندی استفاده نکنند توان کارکردن ندارند. بویژه زنانی که در ایام سیکل ماهانه هستند به علت افت قند و فشارخون، تمایل زیادی به استفاده از مواد قندی پیدا می‌کنند در حالی که می‌توانند پاسخ صحیحی به این تمایل داده و با استفاده از مواد غذایی جایگزین که حاوی قند مرکب هستند از تکرار مصرف مواد قندی جلوگیری کنند.

راه های پیشگیری از سردرد در ماه رمضان
دکتر ضیاءالدین مظهری در گفت‌وگو با ایسنا ٬ درآستانه فرارسیدن ماه مبارک رمضان از لزوم آمادگی برای روزه‌داری سخن گفت و تاکید کرد: برای اینکه روزه‌داران به سردردهای روزهای نخست ماه مبارک رمضان دچارنشوند، می‌توانند از هم اکنون با کم کردن مصرف چای و قهوه و یا اگر سیگاری هستند به تدریج فاصله بین دو مصرف را کاهش دهند تا با قطع ناگهانی نیکوتین و کافئین در روزهای نخست ماه مبارک دچار سردرد نشوند.

توصیه آخر

دکتر مظهری اظهار داشت :« از دیگر غذاها می توان به ماکارونی اشاره کرد ، به شرط اینکه خیلی چرب نباشد. در همین حال باید به این نکته هم توجه شود که غذا هر چقدر چرب باشد زمان توقف آن در بدن کاهش پیدا می کند و زود هضم می شود.»
 

برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک نمایید.