تحلیل شبکه مفهومی قدرت خداوند در قرآن کریم

کرسی ترویجی عرضه و نقد دیدگاه‌های علمی دانشگاه امام صادق(ع) با عنوان تحلیل شبکه مفهومی قدرت خداوند در قرآن کریم در روز شنبه 10 دی در سالن بانو امین در پردیس خواهران برگزار شد. دکتر فاضله میرغفوریان، عضو هیأت علمی پردیس خواهران  ارائه دهنده کرسی مذبور و دکتر محمد عترت دوست، استادیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و دکتر فائزه عظیم زاده اردبیلی، دانشیار دانشگاه امام صادق(ع) به عنوان ناقدان جلسه و دکتر مونا فریدی، عضو هیأت علمی پردیس دبیر علمی جلسه مذکور بودند.

دکتر فاضله میرغفوریان در ابتدای جلسه ضمن اشاره به موضوع تحقیق به روش پژوهش اشاره نمود و تصریح کرد: این پژوهش با روش تحلیل محتوا کمی و کیفی به بررسی مفهوم قدرت با جستجوی مولفه‌های آن شامل عزت، قدرت، قوت و قاهریت در آیات مرتبط با موضوع پرداخته است.

در ادامه دکتر عظیم زاده اردبیلی، ناقد جلسه ضمن زنده نگاهداشتن یاد و خاطر حاج قاسم سلیمانی، به نکات قوت اثر مذکور اشاره کرد و خاطرنشان نمود: در این تحقیق رویکرد و مفاهیم معنایی قرآن کریم از نگاه سنت‌گرایانه خارج شده و نگرش به قرآن با رویکرد آمیخته با علوم دیگر دیده می‌شود.

وی در ادامه و در جهت بهبود کار تحقیقی به نکاتی نیز اشاره نمود و با ذکر سوالاتی در این راستا خاطرنشان کرد: لازم است روشن‌تر مشخص شود که منظور از شبکه مفهومی در عنوان پژوهش چه بوده است و تفاوت‌های شبکه معنایی و شبکه مفهومی مشخص شود و به عبارتی تعریف عملیاتی از شبکه مفهومی ارائه گردد.

وی در ادامه به تبیین رویکردهای مختلف تلفیقی، تفسیرگرا، اثبات گرا، واقع‌گرا و انتقادی اشاره کرد و تصریح نمود: پیشینه مقاله لازم است با نقشه مفهومی، شبکه مفهومی و شبکه معنایی رابطه داشته باشد و همچنین به روشنی مشخص شود که پژوهش مذکور بر اساس چه چارچوب و رویکرد و مکتبی صورت گرفته است.

در ادامه دکتر عترت دوست، ناقد دیگر جلسه ضمن اشاره به ارزشمندی کار تحقیقی صورت گرفته بیان کرد: روند تحقیقی اثر مذبور بسیار پر زحمت و طاقت فرسا بوده و از این جهت کار نویسنده قابل ستایش است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: همه مفاهیم در قرآن دارای یک شبکه مفهومی است و با این روش بررسی می‌شود. قرآن پیچیدگی و شبکه معنایی و مفهومی خاص خودش را دارد و روش‌های مختلفی نیاز دارد تا متن تحلیل شود.

دکتر عترت دوست در ادامه به تشریح انواع تحلیل قرآن شامل درمتنی، بامتنی، بینامتنی و فرامتنی به روش‌های انجام شده در اثر مذبور اشاره کرد و افزود: در این تحقیق تحلیل محتوا صورت گرفته شده سپس مولفه‌ها وارد تحلیل شبکه‌ای شدند و در خصوص برخی واژگان تحلیل‌های معناشناسی و ساختاری صورت گرفته که سبب شده  مقاله از حیث کاربست تحقیق در سطح خوبی باشد و روش‌های خوبی انتخاب شده باشد. اما به منظور تکمیل کار پیشنهاد می‌گردد پیشینه تحقیق به صورت کامل‌تری بیان شود و وجه تمایزات با دیگر آثار در این راستا مشخص شود. استفاده از نمودارهای درختی به غنی شدن کار کمک می‌کند. لازم است شبکه کل  مولفه‌های مورد بررسی به صورت یکجا و در نمودارهای جامع‌تری آورده شود.