اولین جلسه از سلسله جلسات فلسفه برای کودک

به همت انجمن فلسفه و کلام اسلامی اولین جلسه از سلسله جلسات فلسفه برای کودک (فبک) در روز شنبه ۲۳ مهرماه ۱۴۰۱ به صورت حضوری و مجازی  برگزار گردید.

در ابتدای جلسه دکتر فاطمه صدر با پخش فیلمی، ذهن مخاطبان را با فضای کلاس‌های فلسفه برای کودک آشنا کرد. سپس در نشست حول محورهایی همچون خاستگاه فبک، هدف، ابزارها و مبانی آن بحث شد. فبک در اصل یک نظریه برنامه است که متیو لیپمن آن را در سال ۱۹۶۰ طراحی کرد. این طرح از آن جهت که تنها یک نظریه صرف، یا برنامه‌ریزی بی‌بنیان نبود، تحول عظیمی را در نظام آموزشی ایجاد کرد.

بستر شکل‌گیری فبک، نظام لیبرال و پست مدرن جامعه غرب بود و خاستگاه فبک را می‌توان در حوالی قرن ۱۹ (پس از جنگ جهانی دوم) در جمعی از دانشجویان و اساتید تحصیل کرده جستجو کرد که هیچ کدام توانایی در میان گذاشتن نظرات عقلانی خود با دیگری را نداشتند. متیو لیپمن به پیروی از سقراط که فلسفه را راهی برای زندگی کردن می‌دانست، نظریه برنامه‌ای جهت تقویت تفکر عقلانی و توان استدلال‌ورزی انسان‌ها از همان کودکی(۴تا ۱۸ سالگی) ارائه داد.

از آنجا که طبق مبانی اعتقادی لیپمن هر حرف و عقیده‌ای می‌توانست بهره‌ای از حقیقت داشته باشد، روند فبک بر منطق و خرد جمعی قرار گرفت تا کودک که فی ذاته فیلسوف است در بستری مناسب، در مواجهه با داستانی فلسفی و پرسش خیز قرار بگیرد و سعی کند پاسخی مستدل آماده کرده و آن را در معرض انتقاد سایر هم‌کلاسی‌های خود قرار دهد.

در سیر این جریان لیپمن فرایند فعال‌سازی تفکر چند جانبه در کودک را دنبال می‌کند؛ تفکری مرکب از تفکر انتقادی (هم‌گرا)، تفکر خلاق (واگرا) و تفکر مراقبه‌ای. بنابراین دانش‌آموزان مهارت گفت و گو، رعایت نوبت یکدیگر، شنیدن نظرات مخالف، رسیدن به یک توافق جمعی و معتبر شمردن آن توافق را در جریان این کلاس یاد می‌گیرند. نقش معلم در این کلاس، تسهیلگری و حفظ شکل صوری بحث‌ و‌‌گفتگو است و برخلاف کلاس‌های سنتی، معلم غلبه محتوایی در کلاس ندارد.