برگزاری هم اندیشی تخصصی تعاملات اجتماعی در سیره رضوی (الگوها و شاخص¬ها در گفتگو و مناظره)
هم اندیشی تخصصی تعاملات اجتماعی در سیره رضوی (الگوها و شاخصها در گفتگو و مناظره) در تاریخ 29/2/1393 در دانشگاه امام صادق(ع) پردیس خواهران برگزار شد.
دفتر مطالعات و تحقیقات علمی حوزه معاونت پژوهشی و فنآوری دانشگاه امام صادق(ع) پردیس خواهران با همکاری بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور نشر فرهنگ غنی شیعی بویژه تعالیم علمی و عملی در سیره رضوی، هم اندیشی تخصصی تعاملات اجتماعی در سیره رضوی (الگوها و شاخصها در گفتگو و مناظره) را در تاریخ 29/2/1393 برگزار نمود. این هماندیشی با حضور حجت‌الاسلام دکتر مهدی بنکدار -نماینده نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه خواجه‌نصیر، دکتر علی سروری مجد -معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، حجت‌الاسلام سیدمصطفی میرلوحی- مدیر کل روابط عمومی و بین المللی دانشگاه امام صادق(ع)، سرکار حاجیه خانم مهدوی- ریاست دانشگاه امام صادق(ع) پردیس خواهران، دکتر فائزه عظیم‌زاده اردبیلی- دبیر هم اندیشی و معاونت پژوهشی و فناوری، مهدیه مهدوی کنی -مسئول ارزیابی و نظارت و مدیر روابط عمومی دانشگاه امام صادق(ع) پردیس خواهران – و اساتید و دانشجویان برگزار شد.
در ابتدای مراسم دکتر حجت‌الاسلام مهدی بنکدار -نماینده نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه خواجه‌نصیر و مدرس این دانشگاه به نقش روحانیت و متدینین در کار تولید، تحقیق و مطالعه اشاره کرد و درباره حرکت علی بن موسی الرضا(ع) از مسیر بصره به سمت ایران و گفت‌وگوهای دینی و احتجاجاتی که با سرپرست ادیان داشتند، اشاره نمود: خوشبختانه این احتجاجات توسط شیخ صدوق در کتاب «عیون اخبار الرضا» ثبت شده است حدود 15 احتجاج از آقا علی بن موسی الرضا(ع) باقی مانده که ما باید به متن آنها توجه کنیم چرا که بحث‌هایشان کلامی و اعتقادی قوی است. وی گفت: روش ایشان هفت نوع است: نخست اصل احتجاجات امام، احاطه علمی به موضوع و خصوصاً منابع علمی مخاطب، در تاریخ اینطور نوشتند که مأمون تصور نمی‌کرد امام رضا (ع) آن طور احاطه علمی به منابع یهود، مسیحیت و ... داشته باشد وگرنه به نفع خود امام رضا (ع) کار نمی‌کرد. حجت‌الاسلام بنکدار در ادامه افزود: دومین نکته برخورد محبت آمیز و دلسوزانه ایشان با دیگران و دیگر نکات شامل اصل رعایت چارچوب ادب، حلم، گفت‌وگو با مخاطبین به زبان خودشان، ارائه استدلال‌های مورد نیاز مخصوص با ادیان ابراهیمی و ... است.
با قرائت چهار مقاله در حوزه تعاملات اجتماعی در سیره رضوی (الگوها و شاخصها در گفتگو و مناظره) برنامه هماندیشی ادامه یافت.
در ادامه این مراسم دکتر عباس مصلایی‌پور –هیات علمی و دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)- با ارائه مقاله‌ای با عنوان «اصول مناظره و آزاداندیشی با تکیه بر مناظرات حضرت رضا(ع)» به مهم‌ترین اصول حاکم بر مناظره و آزاداندیشی از منظر امام رضا(ع) پرداخت. در مقدمه وی با بیان اهمیت مناظره گفت: یکی از شیوه‌های مؤثر تبیین معارف اسلامی در مکتب اهل بیت (ع) در مواجهه با اندیشه‌های مخالفان اسلام و تشیع مناظرهها و احتجاج‌هایی بوده است که ائمه معصومان(ع) یا تربیت‌یافتگان آنها در طول تاریخ انجام داده‌اند. همچنین مناظرات حضرت رضا علیه السلام به دلیل گستردگی دامنه و فضای علمی پدید آمده در عصر آن حضرت از اهمیت بسزایی برخوردار است.
فنون و شیوۀ مناظره‌های امام رضا(ع) از جمله مباحثی بود که دکتر مصلایی پور بدان اشاره کرد و گفت ایمنی از لغزش و خطا،هدایت و نجات، درخشندگی عقول، وارستگی، سلامت، انصاف علمی، عاقبت نیکو از ثمره‌های آزاداندیشی و خردورزی براساس مناظره‌های امام رضا(ع) است.
دیگر مقاله این همایش «واکاوی اصول حاکم بر مناظره و گفت‌وگوی اثربخش با تأکید بر سیره رضوی» است که توسط دکتر نیکو دیالمه –هیات علمی و استادیار دانشگاه امام صادق(ع) پردیس خواهران- نگاشته و قرائت شد.
دکتر دیالمه با اشاره به اینکه براساس قرآن و روایات واژگان متفاوتی چون جدال، مراء، حوار، مناظره، احتجاج و ... در باب مناظره آمده است، توضیح داد: سبک و مدل گفت‌وگوهای امام رضا (ع) هدایت محور و حاوی 5 اصل و 12 روش در بحث‌های برون دینی و درون دینی است. اعتماد سازی در گفت‌وگو با دو روش استناد به منابع مورد وثوق مخاطب و دوم شفاف سازی و مرزبندی اعتقادی، اهتمام به آزاداندیشی با شیوه‌های اعطای آزادی بیان و حق پرسش و اعطای حق تقدم به مخاطب، مواجه منطقی و استدلالی و اصل مواجهه غیرمستقیم و اخلاق مداری از اصول حاکم بر گفت‌وگوی مناظره است.
وی توضیح داد: در فرهنگ اهل بیت(ع) احترام به مخاطب و رعایت اخلاق بسیار مهم است اما این به معنای احترام به عقاید او نیست.
در پایان دکتر دیالمه گفت: اثبات استدلال پذیری ومنطقی بودن معارف اسلامی، مهر تایید بر تبادل اندیشه وکرسی های آزاد اندیشی، توانمندی امام در رهبری مناظرات ودستیابی به تبیین حقیقت از طریق بکار گیری اصول و روش های هدفمند از پیامد گفتگوها و مناظرات هدایت محور امام رضا (ع) است.
دیگر مقاله قرائت شده این هماندیشی «تحلیل گفتمان مناظره‌های امام رضا(ع)» توسط دکتر حسن مجیدی، هیئت علمی و استادیار دانشگاه امام صادق (ع) است.
وی در این مقاله با بیان ویژگیهای مناظرات امام رضا(ع) گفت: «خطاب توأم با عقل و دین و تحریک وجدان، رعایت منطق صواب، نظم منطقی در گفتار، توجه به محتوای پیام گوینده، رعایت حد سخن و پرهیز از درازگویی و حاشیه‌روی، مستندگویی است». برتری گفتمان اسلام حقیقی در محاجه با اهل کتاب و برتری گفتمان شیعی در رویارویی با مسلک‌های انحرافی مدعی در دایرۀ اسلام مهم‌ترین نتیجۀ این مناظرهها بود.
وی در پایان گفت: امروزه یکی از مشکلات ما نبود وفاق و یکپارچگی در مناظرات است و هر فرد با هر واژگانی در مناظره شرکت می‌کند در صورتی که امام رضا(ع) در مناظرات به زبان مستعمل مخاطب صحبت می‌کرد و حتی با اهل کتاب با کتاب و لغات آنها سخن گفت.
آخرین مقاله ارائه شده توسط دکتر مریم مشایخ- هیات علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج- به بررسی مهارت های کلامی با توجه به ویژگیهای مخاطبان از دیدگاه اسلام و روانشناسی پرداخته شد. یافته های تحقیق ایشان نشان داد: 1- مهارتهای کلامی یعنی استفاده مناسب از کلام توسط متکلم به نحوی که بر مخاطب تأثیرگذار باشد و به سمت سازگاری با دنیای هستی و تکامل، وی را سوق دهد واضح صحبت کردن، نیکو سخن گفتن، تواضع در کلام و مختصر و مفید بودن گفتار، صداقت و ادب و احترام در سخن از ویژگیهای مهارتهای کلامی است که در دین مبین اسلام بواسطة کلام وحی و احادیث مطرح شده است. 2-مصادیق مهارتهای کلامی در اسلام و روانشناسی نزدیک به یکدیگر است و اسلام از جامعیت بیشتری برخوردار است. 3-مهارتهای کلامی مفهوم جدیدی نیست که روانشناسان بدان پرداخته‌اند ودر قرآن کریم و احادیث به نحوة استفاده از کلمه، قول، لسان، بیان سفارشات بسیاری شده است.
بخش بعدی مراسم با پرسش و پاسخ شرکت کنندگان و رائه دهندگان مقالات ادامه یافت.
در خاتمه مراسم دبیر همایش تعاملات اجتماعی در سیره رضوی و معاون پژوهشی پردیس خواهران دانشگاه امام صادق(ع) دکتر فائزه عظیم‌زاده اردبیلی به جمع بندی مقالات مطرح شده پرداخت.
دکتر عظیم‌زاده اردبیلی توضیح داد: مناظره معانی متعددی دارد و در آن، نوعی مفاهیم طرفینی همراه تدبر و تفکر شکل می‌گیرد. وی با بیان این که دو نگاه حداقلی و حداکثری در مناظره نهفته است، به برخی مناظرات و احتجاجات امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) اشاره کرد و ادامه داد: روح حاکم بر مناظرات حضرت به گونه‌ای بود که شنوندگان و همچنین طرف مقابل مناظره به سخنان ایشان رضایت می‌داد و قانع می‌شد. به نظر می‌رسد که امام رضا(ع) با مخالفان ساحت امامت و اهل کتاب با زبان و گفتمان خودشان سخن می‌گفت.
ایشان با نفی انفعال امام رضا(ع) در مناظرات گفت: حضرت به استثناء اقناع مخاطب، دنبال نظم منطقی مطالب بودند، بنابراین اگر مطلب را به مخاطب تفهیم کنیم، انسجام مطالب و انتقال کامل کلام صورت می‌گیرد.
معاون پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع) پردیس خواهران اضافه کرد: شیوه مناظره امام با اهل کتاب و غیرمسلمانان متفاوت بود اما اخلاق‌مداری و خدامحوری روح حاکم بر مناظرات ایشان بود.
دکتر عظیم‌زاده اضافه کرد: امام رضا(ع) به آثار خروجی مناظره و دستاوردهای آن می‌نگریست. لذا اخلاق حاکم بر مناظره، احترام به مخاطب و عقاید او و اعتمادسازی نمود پیدا می‌کرد.
معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه امام صادق(ع) در پایان سخنان خود گفت: ما در دانشگاه امام صادق(ع) اگر به دانشجویان و دانش پژوهان اصرار داریم که زبان‌های دیگر را فرا گیرند به این علت است که امام رضا (ع) از اصطلاحات دیگر زبان‌ها در مناظراتشان استفاده می‌کردند و این مهارت کلامی بسیار مهمی در مناظره و اقناع است.
همچنین سایر مقالات برگزیده هم اندیشی تخصصی تعاملات اجتماعی در سیره رضوی به صورت پوستر در معرض نمایش علاقمندان قرار گرفت.
نظر شما :