گزیده‌ای از گفتگوی دکتر عظیم‌زاده با خبرگزاری مهر درباره علم آموزی زنان با توجه به آیات و روایات
دکتر فائزه عظیم زاده اردبیلی دانشیار دانشگاه امام صادق (ع)، در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: بعد از ظهور اسلام و نزول آیات قرآن کریم به عینه اهمیت و ضرورت توجه به علم آموزی زنان در آموزه‌های دینی و نظام حقوقی اسلامی مشاهده و مورد تاکید قرار گرفته است.
وی ادامه داد: روایات متعددی از پیامبر عظیم‌الشأن وجود دارد که می‌فرمایند «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه»؛ ایشان در این کلام امر سواد آموزی، تحصیل علم و جستجوی علم را بر هر مرد و زن مسلمان واجب می‌دانند؛ بنابراین علم آموزی زنان بر اساس تعالیم اسلام یک امر وجوبی است. از سوی دیگر در روایتی از امیرمومنان علی (ع) وارد شده که می‌فرمایند: «ایها النّاسُ، اِعْلَموا أَنَّ کَمالَ الدّینِ طَلَبُ الْعِلْمِ»؛ در اینجا از حضرت سوال می‌شود کمال دین چیست؟ حضرت طلب علم و عمل را کمال دین معرفی کرده و تاکید می‌کنند که طلب علم بر هر زن و مردی واجب است؛ با توجه به این روایت می‌توان فهمید علم آموزی بانوان همواره مورد توجه و تاکید اولیای الهی بوده است.
دکتر عظیم زاده با بیان مستندات قرآنی علم آموزی اظهار داشت: اگر بخواهیم مستند قرآنی برای این مساله طراحی کنیم می‌توان به آیه ۱۲۲ سوره مبارکه توبه که می‌فرماید: وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا …، اشاره کرد، خدای متعال در این آیه جامعه ایمانی را مورد خطاب قرار می‌دهد و می‌فرماید: چرا عده‌ای از مؤمنان به منظور علم آموزی و کسب آگاهی از قوم خودشان کوچ نمی‌کنند تا بعد از کسب علم به سوی قوم برگردند و آنان را با بیان حقایق آگاه سازند. ذیل این آیه شریفه مفسران بزرگ شیعی چون علامه طباطبایی و مرحوم شیخ طبرسی و بسیاری از بزرگان اصرار بر این دارند که این آیه اشراف و تاکید بر علم آموزی، بصیرت یافتن در دین، یافتن وظایف انسانی به منظور رفع حاجات و مشکلات دنیایی و کسب جایگاه تعالی یک انسان دارد و آن را یک امر ضروری می‌داند و جنسیت پذیر هم نیست، حتی مرحوم ملاّ محسن فیض کاشانی نیز در تفسیر خودشان به همین امر تاکید می‌کنند. همچنین در آیات و روایات متعددی نقل شده که تحصیل علم محدودیت زمان و مکان ندارد، محدودیت جنسی ندارد و زنان و مردان هر دو باید در جامعه به تحصیل علم و آگاهی بپردازند، حال ممکن است این آگاهی‌ها آگاهی محیطی یا اجتماعی باشد تا انسان چگونه زیستن و رفتار کردن را آموزش ببیند.
دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) در ادامه بیان شواهد قرآنی و روایی پیرامون اهمیت علم آموزی گفت: در کتاب شریف نهج‌البلاغه روایتی از امیر حکمت و بلاغت نقل شده که می‌فرمایند: حکمت گم شده مؤمن است و آن را به دست بیاورید؛ مقصود از حکمت در این کلام نورانی مطلب و سخنی متقن، منطقی و صحیح است تا آدمی اعم از زن و مرد با کسب حکمت بتواند به حقایق دین و جامعه دست یابد. خداوند متعال در آیه ۵ سوره مبارکه علق که جز آیات نخستین نازل شده بر قلب نازنین پیامبراکرم (ع) است، می‌فرماید: خدای تو همان خدایی است که انسان را آموخت هر آنچه او نمی‌دانست؛ این آیه به خود انسان ماهوی انسان اشاره می‌کند فارغ از اینکه زن باشد یا مرد، این نشان می‌دهد که خداوند متعال حتی در اولین آیات نازل شده در نزول تدریجی قرآن کریم علم آموزی انسان را جز ضروریات حیات بشری می‌داند تا آدمی بتواند کامل زندگی کند و به مدارج و مراحل تعالی دست یابد. بنابراین بارها ضرورت و اهمیت علم آموزی بانوان در آیات و روایات بیان شده که باید به آن توجه شود.
دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) در خصوص توجه ویژه بنیانگذار جمهوری اسلامی به مسئله علم آموزی زنان گفت: در رابطه با این مساله حضرت امام خمینی، در طلیعه پیروزی انقلاب این مساله را مطرح کردند و تاکید داشتند که علم آموزی واجب است و در این مساله هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست. در حقیقت با آغاز انقلاب اسلامی امام راحل مساله ورود زنان را در اقشار اجتماعی با داشتن آگاهی و ضرورت یک امر ضروری دانستند و حتی در بیاناتشان به آیه ۲۸ سوره فاطر اشاره می‌کنند که مقصود پروردگار از «عباد» تنها مردان نیستند بلکه زنان را نیز شامل می‌شود. همچنین ایشان اصرار دارند تبیین کنند که سلامت روح و روان و سعادت دنیا و آخرت در گرو آن است که انسان علوم شرعیه و معارف الهیه را کسب کرده و متوجه باشد که دین از او چه می‌خواهد و بر مبنای همان آگاهی زندگی کند. بر این اساس راه رسیدن به آگاهی اجتماعی و محیطی که شامل چگونه زیستن و اشراف بر وظایف می‌شود زمانی تحقق پیدا می‌کند که انسان خود وجودی‌اش را پیدا کند تا به معرفت برسد، از این رو معرفت یابی، علم آموزی، کسب دانش و حکمت بر زنان و مردان ضرورت دارد.
نظر شما :