عدالت جنسیتی به مثابه یک مفهوم تفسیرپذیر و نامتعین بررسی شد

کرسی ترویجی با عنوان "عدالت جنسیتی به مثابه یک مفهوم تفسیرپذیر و نامتعین" توسط دکتر فریبا علاسوند، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده و با حضور دکتر عادل پیغامی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) و ناقد جلسه و همچنین دکتر صدیقه مهدوی، عضو هیات علمی پردیس خواهران و ناقد جلسه و دکتر زهرا راستی، عضو هیات علمی پردیس خواهران و دبیر علمی جلسه در روزسه شنبه 29 بهمن 98 در سالن بانو امین پردیس خواهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر فریبا علاسوند به تببین مساله تحقیق مذکور و لزوم و اهمیت آن پرداخت و به تشریح نظریه های عدالت در سه محور معیار، برابری در فرصت ها و برابری در نتایج مبادرت کرد.

وی در ادامه ضمن پرداختن به کاربست عدالت جنسیتی در اسناد بین المللی و ایران تصریح کرد: به کارگیری یک مفهوم با دو مصطلح متفاوت که دارای تفاوت پارادایمی هستند از یک سو به مفاهمه ضرر می‌زند و از سوی دیگر امکان سوءاستفاده را ذیل مفهومی متشابه ایجاد می‌کند. اساسا استفاده از واژه عدالت جنسیتی در معنایی مغایر با فهم جهانی و استخدام آن در معنای جدید خود یک چالش است و به کارگیری واژه‌ای جدید برای بیان نظریه اسلامی در این باره مبتکرانه‌تر و به‌دور از خلط مفهومی است.

دکتر علاسوند افزود: مهم‌ترین عرصه بحث عدالت در گزاره‌های اسلامی عدالت در فقه سیاسی و اجتماعی است. از سوی دیگر عدالت جنسیتی بیشتر ناظر به حقوق اجتماعی و سیاسی است. از همین روی کشف ارتباط میان دیدگاه دینی و تاکیدات ویژه آن با حقوق زنان و دسته مهمی از نابرابری‌های اجتماعی لازم به نظر می‌رسد.

سپس دکتر پیغامی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) و ناقد جلسه ضمن بیان نکات ارزشمند این کار تحقیقی خاطر نشان کرد: مسئله عدالت در علوم انسانی و اجتماعی از مهم‌ترین مسائل است به طوریکه تمام معیارها به نوعی به موضوع عدالت مربوط می‌شود و افرادی که در این بحث ورود پیدا می‌کنند قابل تقدیر و ستایش هستند. در دنیا هم بزرگان حوزه اندیشه وارد بحث عدالت می شوند و تاریخ نشان داده است که هیچ کدام نتوانستند حق مطلب را در این زمینه ادا کنند. با این وجود درصد قابل توجهی از اندیشمندان در این حوزه تحقیق می کنند به طوریکه روند رو به افزایشی در ده سال گذشته در کشورهای مختلف دیده می‌شود.

وی در ادامه در نقد این کار تحقیقی به ذکر چند نکته پرداخت و  افزود: اگر گونه شناسی خوبی از رویکردهای ورود مسئله جنسیت به عدالت مطرح می‎‌گردید به غنای کار اضافه می‌کرد. همچنین ارائه  گونه‌شناسی از فمنیست‌ها و اینکه کدام رویکرد آنان در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است، لازم و ضروری است.

دکتر مهدوی، عضو هیات علمی پردیس خواهران و ناقد دیگر جلسه در ادامه با نگاهی اسلامی به ذکر نکاتی درباره کار تحقیقی مذکور مبادرت کرد و خاطرنشان کرد: تفسیر پذیر بودن در بسیاری از مفاهیم در علوم انسانی و اجتماعی به سبب نظام‌های مختلف سیاسی حاکم بر کشورها به چشم می خورد و این تنها شامل مفهوم عدالت جنسیتی نمی شود.

وی در ادامه افزود: علمای دینی هم به مقوله عدالت پرداخته‌اند شاید در برخی از متون مستقیما به واژه عدالت اشاره نکرده‌اند اما در جاهایی با واژه‌های دیگر این موضوع را تبیین کرده‌اند به طور مثال در مواردی عنوان نمودند که این مسئله موجب ظلم است و با این عبارات به لزوم توجه به عدالت اشاره کرده‌اند.

عضو هیات علمی پردیس خواهران سپس ضمن اشاره به اینکه نگاه اسلامی با گرایش‌های فقه اسلامی، حقوق اسلامی، اخلاق اسلامی قابلیت ورود به چنین بحث‌هایی را دارد و در مواردی ورود بسیار خوبی هم داشته است، تصریح نمود: ما در اکثر مواقع عدالت جنسیتی را مربوط به حوزه زنان می‌دانیم و در این زمینه به کار می‌بریم درحالیکه خانواده متشکل از زن و مرد و هر دو جنس است و لازم است به هر دو جنسدر این زمینه توجه شود.

دکتر علاسوند در پایان ضمن تشکر از ناقدین محترم و بیان اینکه نقد چه اثرات مثبت و قابل توجهی در پیشبرد مباحث علمی دارد به برخی از موارد مطروحه از سوی ناقدین و سوالات اساتید حاضر در جلسه پاسخ داد.