تبیین روش استنباط مفاهیم روانشناسی از آیات و احادیث

کارگاه دانش‌افزایی با عنوان "روش استنباط مفاهیم روانشناختی از آیات و روایات" توسط دکتر پسندیده، رئیس گروه روانشناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث و با حضور اساتید عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، پردیس خواهران به همت گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی در روزهای دوشنبه و چهارشنبه 3 و 5 تیرماه  98 در پردیس خواهران برگزار شد.

دکتر پسندیده در این کارگاه ضمن بیان اینکه متون دینی دارای ابعاد روانشناختی بوده و قابلیت تولید علم و نظریه‌پردازی را دارند، روش کشف، استخراج و صورت بندی این ابعاد روانشناختی را بسیار مهم شمرده و آن را متفاوت از روش مطالعه دانش هایی چون فقه دانست.

وی در تشریح این روش بیان کرد: در گام نخست ساختار متن تجزیه و تحلیل می‌شود. سپس مسئله متن مشخص می‌شود. در گام سوم علت مشکل شناسایی می‌شود و در مرحله چهارم اصول و قواعد پایه روانشناختی در موضوعی خاص، به دست می‌آید.

دکتر پسندیده در ادامه به یافته‌های مهم این مراحل اشاره کرد و بیان نمود: این مراحل دو دسته یافته مهم دارند. یکی قواعد فرآیندهای روانی انسان در موضوع محل بحث متن دینی که در این بعد، زمینه نظریه‌پردازی فراهم می‌شود. دیگری یافتن روش‌های درمان و تغییر است که در این بُعد، مدل‌های درمانی در راستای مسائل و مشکلات و همچنین ارتقایی در زمینه نیازها قابل طراحی است.

رئیس گروه روانشناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث در ادامه افزود: بر همین اساس، متغیرهای مستقل و وابسته به دست می‌آید. متغیر مستقل، راهکار و متغیر وابسته وضعیت مطلوبی است که متن مستقیما عرضه کرده یا از معکوس سازی به دست می آید.

وی در پایان تصریح نمود: بنابراین با این روش، می‌توان اطلاعات متناسب با دانش روانشناسی را از لابه لای متون شناسایی کرد و در تحقیقات روانشناختی و عملیات مشاوره و درمان به کار بست و این آن چیزی است که محقق در تحقیقات اسلامی روانشناختی بدان نیاز دارد. به عبارتی برای تحقق اسلامی سازی علوم انسانی و پی‌ریزی دانش روانشناسی اسلامی، در وهله اول باید پژوهش‌ها به صورت روش‌مندانه صورت گیرد؛ و در مرحله بعد، روش متناسب با این پژوهش ها، باید در مراکز علمی به صورت رسمی و غیررسمی آموزش داده شود تا علاقه مندان به پژوهش در این عرصه، با اصول و روش تحلیل روانشناختی متون آشنا شوند.